موانع استجابت دعا در قرآن

براى تحقق هر كارى گذشته از وجود اسباب، نبودن مانع نيز لازم است و تنها دراين صورت پيدايش آن كار ضرورى خواهد بود.

براى مثال; رويش بذر سالم در دل خاك مرطوب مشروط به اين است كه آفتاب سوزان‏يا سرماى شديد بر سر راه بذر آن قرار نگيرد.

در دعا نيز بايد به موانع توجه داشت و آنها را از سر راه برداشت. برخى ازموانع عبارتند از:

۱ تنافى با سنتهاى آفرينش

خواسته‏اى كه در دعا عرضه مى‏شود، بايد مخالف‏سنت‏هاى الهى كه خداوند بر پايه حق و حكمت‏بنا نهاده است نباشد.

از جمله سنت‏هاى خداوند اين است كه; براى هر يك از انسانها اجلى قرار داده كه‏در صورت حتمى بودن گريز از آن نيست. بنابراين اگر كسى دعا كند كه بخواهد خداعمر بى‏پايان به او بدهد و يا مريضى را كه اجل حتمى او فرا رسيده است، از مرگ‏برهاند، اجابت چنين خواسته‏اى به معناى تعطيلى در قانون قطعى الهى و يا وروداستثنا در حريم آن است و اين خود مانع از اجابت دعاست.

قرآن كريم در اين باره مى‏فرمايد:

«وانفقوا من ما رزقناكم من قبل ان ياتى احدكم الموت فيقول رب لولا اخرتنى‏الى اجل قريب فاصدق و اكن من الصالحين و لن يوخر الله نفسا اذا جاء اجلهاوالله خبير بما تعملون‏».

«از آنچه به شما روزى كرده‏ايم انفاق كنيد، پيش از آن كه مرگ يكى از شما فرارسد، آنگاه بگويد: پروردگارا چرا مرگ مرا تا زمانى اندك به تاخير نمى‏اندازى،تا صدقه دهم و از صالحان باشم و هرگز خداوند اجل هيچ كس را وقتى فرا رسد، به‏تاخير نخواهد انداخت‏».

۲ تزاحم دعاها

گاهى شخصى كه از ستم ديگران به ستوه آمده، عليه ستمگران دعامى‏كند و از خداوند انتقام خود را مى‏طلبد ولى در همين حال اين شخص به ظاهر مظلوم‏به خاطر ستمى كه خود به ديگرى كرده، مورد غضب قرار گرفته است. همين تزاحم دعاهامى‏تواند مانع استجابت گردد. تزاحم در حديث قدسى يكى از موانع دعا معرفى گرديده‏است‏خداوند متعال در اين باره مى‏فرمايد: «… اما ان تكون ظلمت احدا فدعا عليك‏فتكون هذه بهذه…» يا اين است كه تو به ديگرى ستم كرده‏اى و او بر ضرر تو دست‏به دعا برداشته است پس اين به [واسطه] آن [دفع مى‏شود.] از حضرت صادق (عليه‏السلام) روايت‏شده است كه: «هر گاه شخصى مورد ستم ديگرى واقع شود، سپس عليه اواز درگاه خداوند تقاضاى انتقام كند، خداوند مى‏فرمايد: شخص ديگرى هست كه ادعادارد از سوى تو مظلوم واقع شده و بر تو نفرين مى‏كند، اگر مى‏خواهى تا دعاى تو رادر باره او و دعاى او را در حق تو به اجابت رسانم و گرنه هيچ يك را برآورده‏نمى‏كنم; تا از عفو خود شما را بهره‏مند سازم‏».

گاهى هم انسان براى موفقيت‏خود دعا مى‏كند در حالى كه بسيارى از اشخاص ديگر كه‏از دست او دل شكسته‏اند براى ناكاميش با دل سوزان و اشك ريزان دعا مى‏كنند.

بنابر اين دعا كننده بايد قبل از دعا، ديگران را از خود راضى سازد. امام‏صادق(عليه السلام) فرمود: «كان ابى يقول اتقوا الظلم فان دعوه المظلوم تصعد الى‏السماء».

پدرم همواره مى‏فرمود: از ستم به ديگرى بپرهيزيد; زيرا دعاى مظلوم تا آسمان‏بالا مى‏رود.

و امام كاظم(عليه السلام) فرمود: «لا تحقروا دعوه احد فانه يستجاب لليهودى والنصرانى فيكم و لا يستجاب لهم فى انفسهم‏».

دعاى هيچ كس را كوچك نشماريد; زيرا درخواست‏يهودى و نصرانى در باره شما به‏اجابت مى‏رسد گر چه در باره خود آنان مستجاب نمى‏گردد.»

۳ نبود قابليت

قرآن كريم در واقعه طوفان نوح(ع) پس از آن كه درخواست‏حضرت، مبنى بر نجات فرزندخويش، را نقل مى‏كند، مى‏فرمايد: «يا نوح انه ليس من اهلك انه عمل غير صالح فلاتسالن ما ليس لك به علم انى اعظك ان تكون من الجاهلين‏».

دعا كننده بايد قبل از دعا، ديگران را از خود راضى سازد. اى نوح [شايسته‏اين كه] از اهل تو [باشد] نيست و سر تا پايش ناصالح است. در باره آن چه به‏حقيقتش آگاه نيستى، از من چيزى مخواه، تو را پند مى‏دهم تا از جاهلان نباشى‏» ازاين روى كفر و عناد نسبت‏به حق مانع عنايت الهى و مشمول رحمت‏خاص او گشته و درلحظه انتقام رحمت عام را نيز تغيير مى‏دهد و هر دعايى حتى تقاضاى پيامبر بزرگ‏خداوند در حق پسر را بى‏تاثير مى‏سازد. در آيه‏اى ديگر خداوند متعال پيامبراكرم را مخاطب خويش ساخته، مى‏فرمايد:

«سواء عليهم استغفرت لهم ام لم نستغفر لهم لن يغفر الله لهم ان الله لا يهدى‏القوم الفاسقين‏».

بر منافقان يكسان است كه تو در باره آنان طلب بخشش و غفران كنى يا نكنى [درهر دو صورت] خدا هرگز آنان را نخواهد آمرزيد زيرا خداوند گروه فاسق را [در اثرلجاجت و سياهى قلبشان] هدايت نمى‏كند.

براى جلب رحمت الهى قلبى لازم است كه سالم از كفر و نفاق باشد; زيرا به فرموده‏قرآن مجيد: «يوم لا ينفع مال و لا بنون الا من اتى الله بقلب سليم‏». در روزقيامت مال و فرزند سودى نمى‏دهد، جز قلب سالم.

امام صادق(عليه السلام) فرمود: پدرم همواره مى‏فرمود: از ستم به ديگرى‏بپرهيزيد; زيرا دعاى مظلوم تا آسمان بالا مى‏رود.

چه قلب وقتى از مرض كفر و نفاق سلامت‏يافت، شايسته پذيرش رحمت الهى مى‏شود ومواهب خداوندى به سويش سرازير مى‏گردد.

برخى ديگر از گناهان نيز قابليت پذيرش دعا را از بين مى‏برند. آنجا كه در دعاى‏كميل از زبان اميرمومنان مى‏خوانيم: «اللهم اغفرلى الذنوب اللتى تحبس الدعاء».

بارالها! گناهانى كه از من سرزده و مانع استجابت دعايم مى‏شود، بر من ببخش‏»،اشاره به همين واقعيت دارد.

محمد بن مسلم از امام باقر(ع) نقل مى‏كند آن حضرت فرمود: «ان العبد يسال‏الله الحاجه فيكون من شانه قضاوها الى اجل قريب او الى وقت‏بطى فيذنب العبدذنبا فيقول الله تعالى للملك: لا تقض حاجته و احرمه اياها فانه تعرض لسخطى واستوجب الحرمان منى‏».

بنده حاجتش را از خدا مى‏خواهد. بناى الهى نيز بر آن است كه خواسته‏اش را ديريا زود به اجابت رساند. آنگاه بنده گرفتار گناهى مى‏شود. خدا به فرشته‏اى كه‏مامور كار او است، مى‏فرمايد: خواسته‏اش را به انجام نرسان و او را از دست‏يابى‏به خواسته‏اش محروم كن! زيرا او خود را در معرض خشم من قرار داده و مستحق دورى‏از رحمت من گشته است‏».

شخصى به رسول خدا عرض كرد:

«احب ان يستجاب دعايى فقال(ص):

طهر ماكلتك و لا تدخل بطنك الحرام‏».

دوست دارم دعايم مستجاب شود.

حضرت فرمود: آذوقه‏ات را از مال شبهه‏ناك پاك كن و غذاى حرام در شكم خود جاى‏نده‏».

و در حديثى قدسى خداوند متعال فرمود: «و ربما صلى العبد فاضرب بها وجهه واحجب عنى صوته، اتدرى من ذالك؟ يا داوود ذاك الذى يكثر الالتفات الى حرم‏المؤمنين بعين الفسق…».

چه بسا بنده نماز مى‏گزارد و من آن را رد كرده، به صورتش مى‏زنم و صداى مناجات‏او را از خود دور مى‏سازم. مى‏دانى اين چه شخصى است؟ اى داوود، اين همان كسى است‏كه همواره چشم خيانت‏خويش را متوجه حرم [ناموس] مومنان ساخته است‏».

۴ بى‏توجهى به واسطه‏ها

خداوند متعال خالق هستى و پديدآورنده نظام و سنن حاكم‏بر آن است، لذا دوست دارد انسانها به اين نظام احترام گذاشته، و در وصول به‏خواسته‏هايشان آن را از نظر دور نداشته و در عين حالى كه تاثير وسايل را درمقاصد خود به ذات حق مستند مى‏كنند، براى برآورده شدن نيازهاى خود، آنها را نيزبه كار بندند.

بر اين اساس قرآن كريم براى دفع شر كفار راه جهاد را پيش روى مومنان گذارده‏است و مى‏فرمايد: «و قاتلوهم يعذبهم الله بايديكم …» با آنها بجنگيد، تاخداوند با دست‏شما كافران را به سزاى كارشان برساند».

در جاى ديگر كسانى را كه در خانه نشسته و به اميد فتح از سوى خدا دست روى دست‏گذاشته و اقدامى نمى‏كنند توبيخ مى‏كند.

شخصى به امام صادق(ع) عرض كرد: دعا فرما تا خداوند به من روزى راحتى بدهد،حضرت فرمود: «برايت دعا نمى‏كنم. برو همان طور كه خداوند دستور داده، سعى و تلاش‏كن‏».

در برخى احاديث از كسانى كه بدون توجه به وسائلى كه خداوند قرار داده است،رفع مشكل خود را مى‏طلبند ياد شده است. اين‏گونه افراد در پنج دسته ذيل قرارمى‏گيرند:

كفر و عناد نسبت‏به حق مانع عنايت الهى و مشمول رحمت‏خاص او گشته و در لحظه‏انتقام رحمت عام را نيز تغيير مى‏دهد و هر دعايى حتى تقاضاى پيامبر بزرگ‏خداوند در حق پسر را بى‏تاثير مى‏سازد.

۱. شخصى كه خداوند مالى به او عنايت‏كرده، و او با اسراف و تبذير و مصرف نابجا اموالش را به هدر مى‏دهد و از خداتقاضاى روزى مى‏كند.

۲. مردى كه از سوء خلق همسر خود و اذيت‏هاى پى‏درپى او به تنگ آمده و از خدامى‏خواهد تا او را از دست آن زن راحت كند، حال آنكه خدا راه طلاق را در پيش روى‏او گذاشته است.

۳. شخصى كه از آزار مكرر همسايه‏اش شكوه مى‏كند و او را به خاطر آن نفرين‏مى‏كند، در حالى كه مى‏تواند خانه‏اش را بفروشد و در جاى مناسبى منزل اختيار كند.

۴. آنكه در خانه نشسته، كار نمى‏كند و از خدا طلب رزق مى‏كند در حالى كه خداوندراههاى روزى را پيش روى او قرار داده است.

۵. كسى كه مالى را به ديگرى قرض داده است و مقروض انكار مى‏كند.

سپس دست‏به دعا برداشته و از خدا برگشت مال خويش را مى‏طلبد، در صورتى كه‏خداوند به او دستور شاهد گرفتن داده است.

  

لینک دانلود فایل موانع استجابت دعا در قرآن pdf
  • تحقیق ادبیات پایداری

    تحقیق ادبیات پایداری

    تحقیق ادبیات پایداری عنوان ادبیات پایداری معمولاً به آثاری اطلاق می‌شود که تحت تأثیر شرایط…
  • تحقیق درباره زبان و ادبیات فارسی

    تحقیق درباره زبان و ادبیات فارسی

    ادبیات و زبان فارسی ادبیات یکی از گونه های هنر است و کلمات ، مصالح و موادی هستند که شاعر و…
  • تحقیق زندگینامه احمد شاملو

    تحقیق زندگینامه احمد شاملو

    احمد شاملو احمد شاملو، شاعر، نویسنده، فرهنگ ‌نویس، ادیب و مترجم ایرانی، در بیست و یکم آذرم…
بارگذاری بیشتر مطالب مرتبط
  • تحقیق ادبیات پایداری

    تحقیق ادبیات پایداری

    تحقیق ادبیات پایداری عنوان ادبیات پایداری معمولاً به آثاری اطلاق می‌شود که تحت تأثیر شرایط…
  • تحقیق درباره زبان و ادبیات فارسی

    تحقیق درباره زبان و ادبیات فارسی

    ادبیات و زبان فارسی ادبیات یکی از گونه های هنر است و کلمات ، مصالح و موادی هستند که شاعر و…
  • تحقیق زندگینامه احمد شاملو

    تحقیق زندگینامه احمد شاملو

    احمد شاملو احمد شاملو، شاعر، نویسنده، فرهنگ ‌نویس، ادیب و مترجم ایرانی، در بیست و یکم آذرم…
بارگذاری در کافه تحقیق

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

بررسی

تحقیق ادبیات پایداری

تحقیق ادبیات پایداری عنوان ادبیات پایداری معمولاً به آثاری اطلاق می‌شود که تحت تأثیر شرایط…